Liên cầu khuẩn nhóm B (GBS) là một trong nhiều loại vi khuẩn thường sống trong trong cơ thể. Cứ 3 người trưởng thành thì có 1 người mắc GBS trong ruột và 1/4 chị em mang vi khuẩn này ở “vùng kín”.
Hầu hết phụ nữ đều không biết rằng GBS đang “sống” ở trong cơ thể mình bởi chúng hoàn toàn không gây hại hay có bất cứ biểu hiện nào. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, GBS có thể gây ra tình trạng viêm nhiễm nghiêm trọng như nhiễm trùng huyết, viêm phổi, viêm màng não, thậm chí gây tử vong cho trẻ sơ sinh.
Cách nhận biết nhiễm Liên cầu nhóm B
Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật (CDC) đã đề nghị sàng lọc thường quy về Liên cầu nhóm B ở âm đạo cho tất cả phụ nữ mang thai. Việc sàng lọc này được thực hiện giữa tuần thai thứ 35 và 37 của thai kỳ. Các nghiên cứu cho thấy rằng việc kiểm tra được thực hiện trong vòng 5 tuần sau sinh là chính xác nhất khi dự đoán tình trạng của GBS khi sinh.
Thử nghiệm này là lấy dịch âm đạo bằng que tampond. Mẫu này sau đó được đưa đến một phòng xét nghiệm để nuôi cấy nhằm tìm sự hiện diện của GBS. Kết quả kiểm tra thường có trong vòng 24 đến 48 giờ. Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ khuyến cáo rằng tất cả phụ nữ có các yếu tố nguy cơ trước khi được xét nghiệm GBS (ví dụ phụ nữ có chuyển dạ non bắt đầu trước khi hoàn thành 37 tuần thai) được điều trị bằng kháng sinh IV cho đến khi tình trạng nhiễm GBS được xác định.
Ngăn ngừa liên cầu nhóm B
Mỗi lần bạn mang thai, bạn cần xét nghiệm liên cầu nhóm B. Việc bạn mắc hoặc không mắc loại vi khuẩn này trước đó không phải là vấn đề; mỗi lần mang thai là khác nhau. Xét nghiệm này rất dễ thực hiện bằng cách đưa miếng gạc vào âm đạo và trực tràng và không gây đau. Xét nghiệm liên cầu nhóm B không gây ra bất cứ nguy hại gì cho bạn hay em bé đang ở trong bụng.
Nếu xét nghiệm cho thấy bạn đang mang loại vi khuẩn này, bạn sẽ được kê đơn thuốc trong suốt quá trình chuyển dạ để ngăn liên cầu nhóm B không lan truyền sang đứa bé. Thuốc kháng sinh (thường là penicillin) được tiêm vào qua đường tĩnh mạch trong quá trình sinh con. Nếu bạn dị ứng với penicillin, có nhiều loại kháng sinh khác có thể giúp điều trị cho bạn trong suốt quá trình chuyển dạ. Nếu bạn nghĩ bạn có thể phải đẻ mổ hoặc sinh non, hãy trao đổi với bác sĩ hoặc nữ hộ sinh để có kế hoặc điều trị liên cầu nhóm B.
Uống kháng sinh trước khi bạn chuyển dạ không bảo vệ được con bạn khỏi liên cầu nhóm B. Loại vi khuẩn này có thể phát triển trở lại rất nhanh mà việc uống thuốc trước khi bắt đầu chuyển dạ không ngăn được vi khuẩn lan truyền sang cho bé trong quá trình sinh.
Cần làm gì trước sinh
Nói chuyện với bác sĩ hoặc nữ hộ sinh về xét nghiệm liên cầu nhóm B khi bạn mang thai được 35-37 tuần.
Nếu xét nghiệm âm tính với liên cầu nhóm B, bạn không cần làm gì thêm nữa.
Nếu xét nghiệm dương tính, bạn nên nói chuyện với bác sĩ về kế hoạch sinh đẻ.
Bạn sẽ được tiêm kháng sinh đường tĩnh mạch trong suốt cuộc đẻ, đảm bảo rằng bạn nói với bác sĩ về bất kì phản ứng nào mà bạn có.
Tiếp tục khám tổng quát thường xuyên và gọi điện cho bác sĩ nếu bạn gặp bất kì vấn đề gì.
Mẹ mang GBS, con có nguy cơ cao?
Bé sẽ có nguy cơ bị GBS tấn công nếu:
– người mẹ chuyển dạ sớm (trước 37 tuần thai)
– Vỡ ối sớm (trước 37 tuần) mà không có dấu hiệu chuyển dạ
– Vỡ ối sớm tới 18 – 24 tiếng trước khi sinh bé
– sốt cao (37.8oC trở lên) trong quá trình chuyển dạ
– đã từng mang GBS trong lần mang thai gần đây
– GBS tìm thấy trong nước tiểu khi đang mang thai (dù đã được điều trị thì cũng nên có sự đề phòng trong quá trình chuyển dạ)
– đứa con trước đó bị nhiễm GBS
Khi chuyển dạ cần phải làm gì?
Nếu không thuộc nhóm nguy cơ cao thì bạn hoàn toàn không lo bé bị nhiễm GBS.
Nếu thuộc nhóm nguy cơ cao thì việc truyền kháng sinh khi bắt đầu trở dạ hoặc khi vỡ ối sẽ giúp hạn chế sự lây truyền GBS từ mẹ sang con. Lý tưởng nhất là được truyền kháng sinh ít nhất 4 tiếng trước khi bé chào đời.
Những dấu hiệu bé bị GBS tấn công
Khoảng 60% trường hợp nhiễm GBS ở trẻ sơ sinh sẽ “thể hiện” ngay sau sinh và 90% sẽ xuất hiện sau 2 ngày. Trong những trường hợp này, bé sẽ nhanh khỏi nếu được truyền kháng sinh.
Những dấu hiệu cho thấy khuẩn GBS tấn công ngay sau khi trẻ sinh ra: quấy khóc, lười ăn, lơ mơ, hạ huyết áp, bị kích thích, thân nhiệt hạ hoặc tăng, nhịp tim/hơi thở bất thường
Những dấu hiệu GBS tấn công trẻ sau khi chào đời 2 ngày: sốt, lười ăn/nôn mửa, lơ mơ
Những dấu hiệu viêm màng não ở trẻ (bao gồm cả các dấu hiệu trên): khóc thét hay rền rĩ, dễ bị kích thích, thóp phồng lên, gồng cứng người, người mềm oặt, sợ ánh sáng, hơi thở không đều, da đổi màu
Chẩn đoán sớm sẽ giúp việc điều trị hiệu quả. Vì thế, hãy đưa con đi khám ngay khi thấy các triệu chứng trên.
Nguy cơ GBS tấn công bé sẽ giảm dần theo sự lớn lên của bé. Các biến chứng thường gặp do khuẩn GBS rất hiếm gặp khi trẻ đã được 1 tháng tuổi và sau 3 tháng tuổi thì hoàn toàn không có.